جایگاه علمی و سیاسی زاویه «دلاء» در مغرب اقصی

نویسندگان
چکیده

شکل گیری و تطور «زاویه» به مثابه یک نهاد اجتماعی- سیاسی در مغرب اسلامی موضوعی درخور بررسی است. زاویه «دلاء» یکی از مشهورترین و مهم ترین این زاویه ها بود که در قرن دهم هجری به دست شاخه ای از بربرهای برانس صنهاجه تأسیس شد. هدف اولیه از تأسیس این زاویه، ترویج تعالیم طریقت صوفیانه شاذلیه و پاسداشت سنت اطعام فقرا و مسافران بود، اما این نهاد خیلی زود به مرکز علمی مهمی تبدیل شد و در شکوفایی علمی مغرب پس از دوره ای رکود، نقش چشمگیری یافت. درعین حال، کارکرد این زاویه به این موارد محدود نماند و به عنوان پایگاه قدرت گیری یک طریقت صوفی محلی مطرح شد. این طریقت، به رغم امتناع پیشوایان نخستین آن از ورود به عرصه سیاست، روزگار زوال سلسله سعدیین و نبود قدرت مرکزی را فرصت شمرد و حکومت مستقلی در مغرب پی نهاد که منشأ تحولات چندی در عرصه سیاست آن سرزمین گشت و اگرچه، این حکومت چندان نپایید، سرزندگی حیات علمی آن تا سال ها پایدار بود. مقاله حاضر بر آن است تا با تمرکز بر این نمونه، یعنی زاویه مشهور «دلاء»، نقش و جایگاه اجتماعی و کارکردهای علمی و سیاسی زاویه را در تاریخ سیاسی و اجتماعی مغرب اسلامی، بررسی کند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تطور دعوی مهدویت ابن تومرت (515-524ﻫ . ق) و نقش آن در تکوین دولت موحدان در مغرب اقصی

حرکت دینی محمد بن عبدالله بن تومرت ملقب به المهدی در میان قبایل بربر بلاد مغرب مهم ترین جنبش مهدوی‌گری مبتنی بر الگوی سنی نیمۀ اول قرن ششم هجری به شمار می‌آید؛ جنبشی که  به تکوین دومین نظام سیاسی مقتدر بربر با عنوان موحدین انجامید. نقطة آغازین حرکت دینی ابن تومرت بر پایۀ امر به معروف و نهی از منکر استوار بود تا بدین ترتیب از دولت مرابطان جامعه‌ای منحط و غوطه‌ور در فساد اجتماعی و سیاسی به تصویر ...

متن کامل

Degenerate Four Wave Mixing in Photonic Crystal Fibers

In this study, Four Wave Mixing (FWM) characteristics in photonic crystal fibers are investigated. The effect of channel spacing, phase mismatching, and fiber length on FWM efficiency have been studied. The variation of idler frequency which obtained by this technique with pumping and signal wavelengths has been discussed. The effect of fiber dispersion has been taken into account; we obtain th...

متن کامل

دگرپذیری سیاسی و منافع ملی: جایگاه رقابت سیاسی در ایران

زندگی اجتماعی بشر، طرح و عرضه اندیشه‏ها و دیدگاههای گوناگون هر یک از آحاد انسانی را در پی داشته است؛ در این میان اِعمال تحکم جهت یکسان سازی این دیدگاهها با هدف جلوگیری از پراکندگی و تمرکز همت افراد بر سازندگی و پیشرفت اقتصادی - صنعتی، نتیجه مثبتی در پی نیاورده است که تجربه شکست کمونیسم - به رغم ادعای جهان‏شمولی آن - گواه زنده این مدعاست. جنب و جوش حاصل از تحرک سیاسی پس از انتخابات دوره هفتم ریاس...

متن کامل

جایگاه اجتماعی و سیاسی مسلمانان در اروپا ‏

اسلام دیگر نه به عنوان مسأله سیاست خارجی اروپا، بلکه یکی از دغدغه های سیاست داخلی آن به شمار می رود. جوامع مسلمان با سرعت زیادی در اروپا توسعه یافته و اسلام به عنوان دومین دین (به لحاظ شمار پیروان) در اغلب کشورهای اروپایی مطرح است. مسلمانان در سال‌های آینده نیروی اجتماعی و سیاسی مؤثری در چارچوب اتحادیه اروپایی خواهند بود و تأثیر مستقیم بر تصمیم‌گیری‌های سیاست داخلی و خارجی اروپا خواهند داشت. در...

متن کامل

رفتار سیاسی دولت شیعی ادریسیان با دولت‌های خوارج در مغرب اسلامی

سرزمین دوردست مغرب، از آغاز گسترش اسلام تا قرن چهارم قمری، پذیرای دولت‌های اسلامی از جمله: ادریسیان (172ـ372ق)، خوارج ‌بنی‌مدرار (155ـ352ق) و خوارج بنی‌‌رستم (160ـ296ق) بوده است. تقارن زمانی و هم‌عصری میان دولت‌های یادشده، به نزدیکی در روابط میان آن‌ها انجامید. در خلال هم‌عصری این دول، گونه‌ای از مناسبات و رفتار سیاسی در دو بعد مسالمت‌آمیز و خشونت‌آمیز در حوزه‌های مذهبی، سیاسی و اقتصادی شکل گرف...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
دو فصلنامه ی مطالعات تاریخ و تمدن ملل اسلامی

جلد ۱، شماره ۱، صفحات ۸۳-۹۵

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023